Darsning mavzusi: "Tarmoqdagi xavsizlik"

Tarmoqdagi xavfsizlik darsi. 6-sinf

Mualliflar: S Sulaymanova, D. Osmonova

Darsning maqsadlari

1. Internetdagi xavfsizlikning asosiy tamoyillarini tushunish
Shaxsiy ma'lumotlarni himoya qilish, kiberhujumlarning oldini olish va yozuvlarni himoya qilish uchun ishonchli parollardan foydalanishni o'z ichiga olgan Internet xavfsizligining asosiy tamoyillari to'g'risida bilim va tushunchaga ega bo'lish.
2. Internetdagi asosiy tahdidlar bilan tanishish
Internetdan foydalanishda insonlar duch kelishi mumkin bo'lgan asosiy tahdidlarni, shu jumladan, viruslar, firibgarliklar, kiberjosuslik va keraksiz reklamalarni o'rganish va chuqur tushunish
3. Internetda o'z axborotini himoya qilish choralarini ko'rish qobiliyatini rivojlantirish
Shaxsiy va maxfiy ma'lumotlarni Internetning raqamli makonida himoya qilish uchun ishonchli va samarali choralarni qo'llash ko'nikmalarini rivojlantirish. Bunga murakkab parollar, ikki omilli autentifikatsiya va boshqa kiberxavfsizlik usullari va vositalarining ahamiyatini tushunish va ongli ravishda foydalanish kiradi. Mazkur ko'nikmalarning ahamiyati ehtimoliy kiberhujumlardan, shu jumladan, fishing, zararli dasturiy ta'minotdan va kiberjinoyatning boshqa shakllaridan himoya qilishdir.
Asosiy mavzular

1. Internetda xavfsizlikning asosiy tamoyillari
- Parollar va ulardan xavfsiz foydalanish
2. Parollar va ulardan xavfsiz foydalanish: murakkab parollarning ahamiyatini tushunish, har bir akkaunt uchun noyob parollardan foydalanish va qo'shimcha himoya qatlamini ta'minlash uchun ikki omilli autentifikatsiya usullarini qo'llash.Защита персональной информации
- Shaxsiy ma'lumotlarni himoya qilish
3. Shaxsiy ma'lumotlarning ishonchli himoyasini ta'minlash, shu jumladan, ruxsatsiz kirish, ma'lumotlar buzilishining oldini olish va qo'shimcha himoya qilish uchun shifrlash usullarini qo'llash. Moliyaviy ma'lumotlar, shaxsiy ma'lumotlar va parollar kabi sezgir ma'lumotlarni himoya qilishga alohida e'tibor beriladi. Ushbu chora-tadbirlarning ahamiyati ehtimoliy kiberhujumlardan, shu jumladan, fishing, zararli dasturiy ta'minotdan va kiberjinoyatning boshqa shakllaridan himoya qilishdir. Shuningdek, kiberxavfsizlik sohasidagi yangi tahdid va muammolarga moslashish uchun xavfsizlik choralarini muntazam ravishda yangilash va takomillashtirish muhimligi ta'kidlangan. Oquvchilar o'z qurilmalari va akkauntlarda maxfiylik sozlamalarini qanday qilib to'g'ri sozlash, zararli dasturlar va veb-saytlarni qanday aniqlash va ulardan qochish, shuningdek, umumiy Wi-Fidan foydalanganda, ma'lumotlar xavfsizligini ta'minlash bo'yicha bilimlarga ega bo'ladilar
- Ijtimoiy tarmoqlardagi xavflar
4. Ijtimoiy tarmoqlardan foydalanish bilan bog'liq ehtimoliy xavflar, jumladan, maxfiylik muammolari, kiberbulling, noto'g'ri axborotning tarqalishi, axborotni qayta ishlash va tahlil qilish kontekstida sun'iy intellekt va mashinaviy ta'lim tahdidlari. Bunga firibgarlik va identifikatsiyaviy axborotlarni o'g'irlash, shaxsiy chegaralar va maxfiylikni buzish, jismoniy xavfsizlik va farovonlik uchun ehtimoliy xavflar bilan bog'liq tahdidlar ham kiradi.
5. Internetdagi asosiy tahdidlar
- Viruslar va boshqa zararli dasturiy ta'minotlar
6. Viruslar, shuningdek, kompyuter tizimingizga katta zarar etkazishi mumkin bo'lgan turli xil zararli dasturiy ta'minotlar. Bunga ijozatingizsiz harakatlaringiz haqida axborot to'playdigan josuslik dasturlari; o'zlarini zararsiz dasturlar sifatida yashiradigan, ammo aslida kompyuteringizga zarar yetkazishi yoki axborotni to'plashi mumkin bo'lgan troyan dasturlari; bezovta qiluvchi va potensial zararli bo'lishi mumkin bo'lgan reklama dasturlari, shuningdek, internetda xavfsizligingizga tahdid solishi mumkin zararli bo'lishi mumkin bo'lgan boshqa xavfli dasturlar kirishi mumkin.
- Fishing va firibgarlik
7. Fishing va firibgarlik: Internet xavfsizligiga jiddiy tahdid soladigan kiberjinoyatning ikkita juda keng tarqalgan shakli. Fishing - tajovuzkorlar foydalanuvchilarni aldash va foydalanuvchilarning ismlari, parollar va kredit karta raqamlari kabi shaxsiy ma'lumotlarini olish uchun o'zlarini ishonchli tashkilotlar yoki shaxslar sifatida yashiradigan taktika. Internetdagi firibgarlik turli shakllarda bo'lishi mumkin, jumladan, identifikatsiyaviy axborotni o'g'irlash, soxta auktsionlar, noxalol reklama va boshqalar. Foydalanuvchilar har doim ehtiyot bo'lishlari va bunday tahdidlarni qanday aniqlash va ulardan qochishni bilishlari kerak.
8. Internetda shaxsiy ma'lumotlarni himoya qilish
- Antivirus dasturiy ta'minotidan foydalanish
9. Kompyuteringizni yoki tarmog'ingizni zararli dasturlardan, shu jumladan, viruslar, qurtlar, troyanlar va boshqa zararli dasturlardan himoya qilish uchun juda muhim bo'lgan antivirus dasturiy ta'minotdan foydalanish. Antivirus dasturiy ta'minoti nafaqat zararli dasturlarni aniqlaydi va yo'q qiladi, balki tizimingizga kirib kelishining oldini olish orqali real vaqtda ehtimoliy tahdidlardan himoya qiladi. Bundan tashqari, ko'plab antivirus dasturlari qo'shimcha vazifalarni o'z ichiga oladi, masalan, fishingdan himoya qilish, veb-brauzerni himoya qilish, reklama dasturiy ta'minotidan himoya qilish va boshqalar. Ishonchli antivirus dasturiy taminotidan foydalanish shaxsiy ma'lumotlaringizni himoya qilishga va qurilmalaringizni xavfsiz saqlashga yordam beradi.
- Ma'lumotlarning zaxira nusxasi
10. Muhim ma'lumotlarning xavfsizligi va saqlanishini ta'minlash uchun ma'lumotlarni zaxiralash tartibini amalga oshirish. Ushbu jarayon ma'lumotlaringizning dublikatlarini yaratishni o'z ichiga oladi, shunda tizim ishlamay qolsa, zararli dastur hujumi yoki boshqa kutilmagan holatlar yuzaga kelsa, ma'lumotlaringizni tiklashingiz mumkin. Buning uchun bulutli zaxirada saqlash, tashqi qattiq disklar va jismoniy ma'lumotlarni saqlashning boshqa shakllarini o'z ichiga olgan turli xil usul va vositalardan foydalanish mumkin. Muhim ma'lumotlarni yo'qotish xavfini kamaytirish uchun zaxira nusxalarini muntazam yangilab turish va ularni xavfsiz joyda saqlash muhimdir.
- Internetdagi xavfsiz xatti-harakatlar
11. Internetdagi xavfsiz xatti-harakatlarni anglash va amalda qo’llash. Bunga shaxsiy ma'lumotlardan foydalanishda aqlni ishlatish qanchalik muhimligini tushunish, qurilmalar va akkauntlardagi maxfiylik parametrlarini qanday qilib to'g'ri sozlashni bilish, shuningdek, zararli dasturiy ta’minotdan va fishing hujumlaridan himoya qilishning asosiy tamoyillari kiradi. Bundan tashqari, o’quvchilar umumiy Wi-Fidan foydalanish bilan bog'liq ehtimoliy tahdidlarning oldini olish va bunday sharoitda o'z ma'lumotlarini qanday qilib xavfsiz saqlash haqida bilib oladilar.
Darsning borishi

1. Kirish (5 daqiqa)
- O’quvchilar bilan salomlashish
- Darsning mavzusini tushuntirish
2. Asosiy qism (35 daqiqa)
- Internetdagi havfsizlikning asosiy tamoyallari
- Internetdagi asosiy tahdidlar
- Internetdagi axborotimizni himoya qilish
3. Xulosa (10 daqiqa)
- Xulosalash
- Harakatga chaqiriq: olingan bilimlar kundalik hayotda qanday qo’llaniladi?

Uyga vazifa
Internetda o’z axborotini himoyalash bo’yicha choralar ro’yxatini yozib kelish.

Baholash
Baho munozarada ishtirok etilishi va uyga vazifaning bajarilishiga asoslanib, qo’yiladi.